Jak adaptogeny radzą sobie ze stresem?

Nadmiar obowiązków, duża presja, napięty kalendarz… wszystkie te czynniki mogą być źródłem dużego stresu, który odbija się na samopoczuciu, zdrowiu i jakości snu. Z myślą o tym rynek suplementów wprowadził, a następnie rozpropagował tzw. adaptogeny. Te cieszą się szczególną popularnością wśród sportowców, kulturystów i miłośników aktywności.

Czym dla organizmu jest stres?

Stres to naturalna reakcja organizmu na sytuacje trudne, wymagające lub nieprzewidywalne. W krótkotrwałym aspekcie może działać mobilizująco, jednak jego długotrwałe działanie może prowadzić do wielu problemów zdrowotnych.

Objawem stresu może być np.

• Uczucie napięcia i niepokoju,
• Podniesione ciśnienie krwi
• Bóle brzucha, problemy trawienne
• Ból głowy
• Zaburzenia odżywienia – np. brak łaknienia
• Bezsenność, niska jakość snu
• Wypalenie zawodowe, zaburzenia psychiczne, pogorszone samopoczucie, apatia

Długotrwały stres może prowadzić do wielu problemów zdrowotnych, takich jak choroby serca, nadciśnienie, cukrzyca, zaburzenia lękowe czy depresja. Liczne wnioski wskazują, że stresujący tryb życia osłabia układ odpornościowy, co zwiększa podatność na infekcje. Ponadto wpływa negatywnie na jakość snu, koncentrację i ogólną jakość życia.

Czym jest (i jak powstaje) stres oksydacyjny?

Stres oksydacyjny to stan, w którym w organizmie dochodzi do nadmiernej produkcji wolnych rodników, w stosunku do zdolności antyoksydacyjnych komórek. Wolne rodniki to cząsteczki, które mogą uszkadzać komórki, białka i DNA. Powstają one w wyniku normalnych procesów metabolicznych, ale ich produkcja może być zwiększona przez czynniki takie jak zanieczyszczenie, promieniowanie UV czy niewłaściwa dieta.

Czym są adaptogeny?

Adaptogeny (zobacz) to naturalne substancje, najczęściej pochodzenia roślinnego, które są pomocne w zwiększeniu zdolności organizmu do adaptacji do stresu oraz w promowaniu równowagi i homeostazy. Mają za zadanie wspierać ogólną odporność organizmu na różne formy stresu, zarówno fizycznego, jak i psychicznego.

Mechanizm działania adaptogenów nie jest w pełni zrozumiały, ale uważa się, że mogą one wpływać na systemy hormonalne i fizjologiczne organizmu, w tym układ odpornościowy, układ nerwowy oraz poziomy energii.

Przykłady popularnych adaptogenów to:

• żeń-szeń (Panax ginseng),
• ashwagandha (Withania somnifera),
• rodiola różana (Rhodiola rosea),
• eleuterokok kolczasty (Eleutherococcus senticosus),
• tulsi, czyli święta bazylia (Ocimum sanctum).

Warto zaznaczyć, że choć adaptogeny są stosowane w wielu tradycyjnych systemach medycyny, takich jak ajurweda czy medycyna chińska, ich skuteczność i bezpieczeństwo nie zawsze są w pełni potwierdzone przez badania naukowe. Dlatego przed rozpoczęciem suplementacji adaptogenami warto skonsultować się z lekarzem lub specjalistą ds. zdrowia.

W dużym uogólnieniu przyjmuje się, że:

• pomagają organizmowi w walce ze stresem,
• poprawiają pamięć i koncentrację (suplementy o podobnych właściwościach dostępne są tutaj: https://gymsanctuary.com/kategoria-produktu/pamiec-i-koncentracja/),
• poprawiają odporność,
• zwiększają energię i wytrzymałość.

Mogą również wspierać zdrowy sen, poprawiać koncentrację i pamięć oraz wspomagać układ nerwowy.

Jak adaptogeny pomagają na stres?

Działając na poziomie komórkowym, adaptogeny modulują odpowiedź organizmu na stres. Pomagają w regulacji poziomu kortyzolu, hormonu stresu oraz wspierają funkcje nadnerczy. Dzięki temu organizm lepiej radzi sobie z sytuacjami stresowymi, łagodząc część objawów. Niektóre adaptogeny, takie jak ashwagandha, mają właściwości uspokajające, które pomagają w relaksacji i przygotowują organizm do snu. Poprzez regulację poziomu kortyzolu, adaptogeny mogą również poprawiać jakość snu (sprawdź tutaj), redukując częstość przebudzeń w nocy i pomagając w osiągnięciu głębokiego, regenerującego snu.